۱۷ نکته مهم برای نوشتن پرامپت قوی - چطور از chatgpt جواب خوب بگیریم؟

حتما برای تو هم پیش اومده که با کلی امید وارد اکانت چت جی پی تی یا هر هوش مصنوعی دیگه‌ای شدی، اما جوابی که گرفتی یا خیلی کلی بوده، یا اصلاً به کارت نیومده. اینجاست که آدم میگه شاید مدل، خوب عمل نمی‌کنه؛ در حالی‌که مشکل از پرامپت بوده، نه از ابزار.
فقط کافیه بلد باشی چطور حرف بزنی تا مدل هم دقیق همون چیزی رو تحویلت بده که دنبالش بودی.

نگاهی سریع به 8 نکته اصلی برا نوشتن پرامپت قوی

نکته	راهنما
صمیمی حرف بزن	مثل دوستت براش بنویس، نه رسمی.
بهش توضیح بده	شرایطت رو بگو تا جواب دقیق‌تری بگیری.
براش نقش بساز	بگو مثلاً نویسنده یا معلم باشه.
از بحث منحرف شد؟ برگردونش	با یه جمله موضوع رو یادآوری کن.
بگو دوباره بخونه	یه بار دیگه بخونه، بهتر جواب می‌ده.
پرامپت رو تغییر بده	چند مدل پرامپت تست کن.
سوالت رو گسترش بده	پله‌پله دقیق‌تر بپرس.
از نو شروع کن	اگه گیج شد، مکالمه جدید بزن.

1. با ChatGPT مثل یه آدم واقعی حرف بزن!

پرامپت‌هات رو طوری بنویس انگار داری با یه دوست حرف می‌زنی. حتی می‌تونی براش یه اسم بذاری تا راحت‌تر باهاش ارتباط بگیری!
شاید لازم باشه چیزی رو چند بار توضیح بدی یا سؤال‌ها رو مرحله‌به‌مرحله بپرسی. به این میگن پرامپت نویسی تعاملی. یعنی یه سؤال بپرسی، جواب بگیری و براساس اون، مسیر گفت‌وگو رو ادامه بدی تا به نتیجه‌ی دلخواهت برسی.

2. فقط سؤال نپرس، یکم توضیح هم بده!

اگه سؤال کلی بپرسی، جواب کلی هم می گیری.

مثلاً به‌جای اینکه بپرسی «چطور برای ماراتن آماده بشم؟»، بگو «شش ماه دیگه باید توی ماراتن شرکت کنم. اولین بارمه و تجربه ای ندارم. از کجا شروع کنم؟» اینطوری جواب خیلی دقیق‌تری می‌گیری.
اگه شرایطت رو توضیح بدی، مدل راحت‌تر می‌تونه کمک کنه.

3. از ChatGPT بخواه نقش بازی کنه!

ChatGPT می‌تونه خودش رو جای هر کسی بذاره. مثلاً یه نویسنده، مدیر بازاریابی، معلم یا حتی یه شخصیت خیالی مثل دزد دریایی! این کار باعث می‌شه جواب‌ها دقیقاً متناسب با اون نقش باشن.
مثلاً اگه می‌خوای درباره یه محصول بدونی، می‌تونی ازش بخوای از دید یه مدیر محصول، یه مراقب سالمند یا یه خبرنگار نظر بده. هرکدوم دیدگاه متفاوتی بهت می‌ده.

حتی می‌تونی براش سناریو تعریف کنی، مثل یه جلسه فرضی هیئت‌مدیره و ازش بخوای مکالمه‌ای خیالی بین شخصیت‌ها اجرا کنه. یا بگی فقط مزایا و معایب رو لیست کنه. همین تغییر کوچیک توی نحوه پرسش، جواب رو کلی تغییر می‌ده.

4. اگه از موضوع منحرف شد، دوباره متمرکزش کن!

گاهی ChatGPT از بحث اصلی دور می‌شه یا جواب‌هایی می‌ده که خیلی دقیق نیستن. برای اینکه برگرده به مسیر، می‌تونی بپرسی:
«چرا اینو گفتی؟»
«مطمئنی؟ دلیلش چیه؟»
اینطوری یا اشتباهش رو می‌پذیره یا بهتر توضیح می‌ده. اگه گفت‌وگو طولانی شده، فقط با یه جمله ساده موضوع اصلی رو یادآوری کن، درست مثل حرف زدن با یه دوست.

5. گاهی لازمه بگی: «یه بار دیگه بخونش»

شاید عجیب باشه، ولی بعضی وقتا فقط با گفتن اینکه «دوباره پرامپت رو بخون»، می‌تونی نتیجه بهتری بگیری. مخصوصاً وقتی حس می‌کنی حواسش پرت شده یا درست متوجه منظور نشده.
مثلاً بگو:
«دوباره بخون: من یه دونده مبتدی‌ام و می‌خوام توی شش ماه آینده ماراتن بدوم. از کجا شروع کنم؟»
این جمله‌ی ساده می‌تونه کمک کنه مدل دوباره روی سؤالت تمرکز کنه و جواب دقیق‌تری بده.

6. با ChatGPT بازی کن، از آزمون و خطا نترس!

یکی از بهترین راه‌ها برای یاد گرفتن پرامپت‌نویسی اینه که با ChatGPT بازی کنی. پرامپت‌های مختلف امتحان کن، جوابش رو ببین، بعد همون پرامپت رو یه کم تغییر بده و دوباره تست کن. اینطوری یاد می‌گیری که چه چیزی باعث می‌شه مدل بهتر جواب بده.
مهم‌تر از خود جواب، به نحوه‌ی پاسخ‌دادن دقت کن: آیا مفهوم رو درست فهمیده؟ جاهایی گیج شده؟ همین بررسی‌ها باعث می‌شن تو بهتر بتونی باهاش ارتباط بگیری.

7. مرحله‌به‌مرحله بهترش کن!

اگه یه سؤال پرسیدی و جوابش خوب بود، متوقف نشو! همون سؤال رو کمی دقیق‌تر یا شخصی‌تر کن. این کار باعث می‌شه جواب‌ها جزئی‌تر، مرتبط‌تر و مفیدتر بشن.
مثلاً اول بپرس: «چطور وارد حوزه هوش مصنوعی بشم؟»

بعد: «اگه برنامه‌نویسی بلد نباشم چی؟»

و بعد: «چه دوره‌هایی کمکم می‌کنن که شروع کنم؟»

همین روند رو می‌تونی برای هر موضوعی ادامه بدی. درست مثل یه گفت‌وگوی عمیق با یه مشاور واقعی.

8. اگه گفت‌وگو از مسیر خارج شد، از نو شروع کن!

گاهی وقتا مدل جواب‌های تکراری می‌ده یا از بحث منحرف می‌شه. اگه دیدی اوضاع خیلی پیچیده شده، بهترین کار اینه که یه مکالمه‌ی جدید (new chat) شروع کنی.
لازم نیست همه‌چی رو از اول توضیح بدی؛ فقط خلاصه مشکل رو بگو و بذار دوباره از نو مسئله رو تحلیل کنه. این کار کمک می‌کنه مدل با تمرکز بیشتر و بدون بار ذهنی قبلی، جواب بهتری بده.

نکات بیشتر برای نوشتن پرامپت‌های بهتر در ChatGPT

علاوه بر 8 نکته اصلی برای نوشتن پرامپت قوی که خوندی، این 9 تا نکته هم میتونن خیلی بهت کمک کنن:

9. یادت باشه حافظه‌اش محدوده

تا وقتی صفحه بازه، مدل مکالمه رو به یاد داره. ولی اگه صفحه رو ببندی یا مکالمه خیلی طول بکشه، ممکنه موضوع رو فراموش کنه. اگه دیدی بحث از دست رفته، راحت از اول شروع کن.
چون وقتی یه تب جدید باز می‌کنی، مدل همه‌چیز رو از صفر شروع می‌کنه!

10. طول جواب رو مشخص کن

اگه از ChatGPT بخوای متن خیلی بلندی بنویسه، ممکنه وسطش قطع شه یا ادامه‌ی درست نده. بهتره از اول مشخص کنی که متن چند کلمه باشه. مثلاً بگو:
«یه داستان کوتاه ۵۰۰ کلمه‌ای برام بنویس…»

و حتماً تا می‌تونی اطلاعات و جزئیات جذاب بهش بده. این باعث می‌شه جواب خیلی کامل‌تر و جالب‌تر بشه.

11. فقط بخش اشتباه رو اصلاح کن

گاهی نیازی نیست مکالمه رو از اول شروع کنی؛ همون قسمتی که مدل اشتباه کرده رو replay کن، اشتباهش رو بهش بگو و ادامه بده.

12. بپرس؛ “چرا؟”

اگه می‌خوای مدل با دلیل جواب بده، ازش بخواه: «جوابت رو توجیه کن» یا «لطفاً منبع بیار». حتی توی جواب‌های خلاقانه هم می‌تونه توضیح بده چرا اون نتیجه رو داده.

13. از تنظیمات سفارشی استفاده کن

حتی توی نسخه رایگان هم می‌تونی تنظیمات دلخواهت رو ثبت کنی. اینطوری لازم نیست هر بار دوباره توضیح بدی دنبال چه سبکی هستی.

14. از مدل‌های دیگه هم کمک بگیر

مثلاً Gemini یا Copilot. گاهی پرامپت رو متفاوت می‌فهمن و جواب‌های جدیدی می‌دن. درست مثل گرفتن نظر دومه.

15. مثال بخواه

اگه شک داری مدل منظور تو رو درست فهمیده، ازش بخواه چند تا مثال بزنه. مثلاً: «سه تا نمونه بیار که بهتر متوجه بشم».

16. بگو خلاصه کن یا تکرار کن

اگه متنی براش فرستادی، می‌تونی بگی یه بخش خاصش رو خلاصه کنه یا تکرار کنه. مثلا:

«فقط تیترهای اصلی مقاله رو بگو»

یا

«تضاد اصلی این متن رو خلاصه کن».

17. اگه جواب نداد، ناامید نشو

گاهی مدل گیر می‌کنه یا به دلایل مختلف جواب نمی‌ده. می‌تونی دوباره تلاش کنی یا از یه ابزار دیگه کمک بگیری. ChatGPT هنوز بی‌نقص نیست… ولی هر روز بهتر می‌شه.

چطور سطح پیچیدگی جواب رو مشخص کنم؟

خیلی راحت. فقط توی پرامپت بگو که جواب در چه سطحی باشه. مثلاً:

در حد دبیرستان توضیح بده
برای کسی با مدرک دکترا توضیح تخصصی بده

یا از این دستورات کمک بگیر:

خلاصه بده
با جزئیات کامل بگو
تحلیل فنی ارائه کن

اگه دوست داری دقیق‌تر راهنمایی بشی، می‌تونی مخاطب رو هم تعریف کنی. مثلاً:

برای مدیر: فرض کن طرف یه مدیر با مدرک لیسانسه‌ست که حوصله جزئیات زیاد نداره
برای برنامه‌نویس: فرض کن یه آدم فنیه که عاشق جزئیاته و براش دقت حرف اول رو می‌زنه

این توضیح به مدل کمک می‌کنه لحن و محتوا رو دقیق‌تر تنظیم کنه.

چطور میزان خلاقیت ChatGPT رو کنترل کنم؟

همون‌طور که می‌تونی پیچیدگی رو کنترل کنی، میزان خلاقیت رو هم می‌تونی تعیین کنی:

اگه جواب خلاقانه می‌خوای، بنویس: «پاسخ خلاقانه و باز بده»
اگه دنبال دقت و سند هستی، بگو: «پاسخ دقیق و واقعی بده»

جمع بندی

حالا خیالت راحت باشه؛ چون دیگه می‌دونی برای نوشتن پرامپت قوی دقیقاً باید چیکار کنی. از صمیمی صحبت‌کردن با مدل گرفته تا دادن نقش، اصلاح سؤال، شروع دوباره و حتی استفاده از ترفندهای ریز اما کاربردی، همه رو قدم‌به‌قدم یاد گرفتی.

در واقع تو با همین مسیر ساده و کاربردی، بدون اینکه درگیر آموزش‌های پیچیده بشی، وارد دنیای آموزش پرامپت نویسی شدی و یاد گرفتی چطور دقیق، هدفمند و هوشمندانه سؤال‌هات رو مطرح کنی.
یادت باشه که هر چقدر پرامپت‌هات حرفه‌ای‌تر و هوشمندانه‌تر باشن، خروجی‌هایی که می‌گیری هم مفیدتر و شخصی‌تر می‌شن.